De Vijf Elementen Zijn Metaal, Water, Hout, Vuur En Aarde (2024)

De theorie van de Vijf elementen

in harmonie leven met de natuur

De theorie van de Vijf elementen is een heel andere wijze van tegen het leven aankijken dan wat wij in onze Westerse wereld gewend zijn. Wij denken invooruitgang en groei; van A naar B. De theorie van de Vijf elementen gaat uit van de cycli van het leven, zoals de seizoenen en de maandstonden. Telkens herhalen deze cycli zich. Leven vanuit deze natuurlijke cycli verbind je met alles wat leeft. Je komt in harmonie met de natuur. Hierdoor kan je energie vrij door je lichaam stromen. Je kunt scheppen en je bent gezond.

De Vijf elementen of vijf basale krachten zijn:

• metaal de kracht van onderscheiding: wat is essentieel en wat kan losgelaten worden.
  Metaal kan gegoten worden en hard worden.
• water de kracht van inkeer, zodat beweging vanuit de diepte van jezelf wordt geboren.
  Water bevochtigt en stroomt naar beneden.
• hout de kracht van beweging. Je baant je jouw weg in het leven.
  Hout kan buigen en strekken.
• vuur de kracht van aanwezig zijn. In het nu vloeit verleden, heden en toekomst samen.
  Vuur vlamt omhoog.
• aarde de kracht van openheid. Je staat open voor wat jouw levenspad je brengt.
  Aarde opent zich voor zaaien, groeien en rijpen.

In dit artikel lees je meer over deze elementen. De twee volgende artikelen ‘Vijf elementen in de voedende cyclus’ en ‘Vijf elementen in de kosmologische cyclus’ zijn gewijd aan hoe deze elementen zich ten opzichte van elkaar verhouden.

Het element metaal in de theorie van de Vijf elementen hoort bij de herfst. In de herfst trekken de sappen van de bomen zich terug in de wortels. De bladeren vallen af. Je ziet stam en takken tegen de lucht afsteken.

Wanneer de mens zich wortelt, dan geeft de aarde hem de kracht zich op te richten. Hij strekt zich uit enademtruim in. Hij laat het leven binnenstromen. Vertrouwend op zijn onderbuikgevoelens overweldigt het leven hem niet. Hij kan onderscheiden wat essentieel voor hem is én wat hij met deuitademingkan loslaten, omdat het hem niet langer dient. Loslaten van wat hem lief is brengt verdriet met zich mee. Dat hoort erbij. Hierdoor groeit hij naar een besef, dat het leven goed is zoals het is, hoe imperfect ook.

De organen die bij het element metaal horen, zijn longen, huid en dikke darm. Je ademt met je longen zuurstof in en je ademt koolzuurgas uit. Je huid neemt licht en warmte op en ontdoet zich door transpiratie van overtollige hitte en afvalstoffen. Je dikke darm neemt water terug je lichaam in en scheidt met poepen afvalstoffen uit.

Met een gezond element metaal durf je je te hechten aan anderen en kun je ze ook weerloslatenom op jezelf te staan. Je hebt een ontspannen adem, gezonde stoelgang en een stralende huid.

Bij het element metaal liet je los wat voorbij was, zowel fysiek door uitademing, transpiratie en poepen als mentaal in de vorm van verdriet. En je hebt vastgehouden wat essentieel voor je is: zuurstof, water, de mens die jij ten diepste bent. Bij een goed functionerend element metaal kun je dat onderscheiden.

Dit onderscheidingsvermogen heb je nodig bij het element water. Het element water hoort bij de winter. In de winter ligt de rust over het land, wachtend op een nieuw voorjaar dat zal komen. Het is de tijd dat mensen rondom het haardvuur verhalen vertellen waardoor de toehoorders transformeren. Ze komen in dieper contact met hun essentie. Ze voeden en voelen hun wilskracht, zodat ze kunnen staan voor wie ze zijn. In de lente botten ze uit en komen in overeenstemming met hun aard in beweging.

Bij een strenge winter kan erangstontstaan of ze deze winter wel overleven. Wanneer het onderscheidingsvermogen van het element metaal scherp is en de aarde het water bedding geeft, dan blijft angst binnen hanteerbare grenzen. Is dit onderscheidingsvermogen en/of de bedding onvoldoende dan overstroomt het land; de mens wordt beheerst door zijn angsten. Of het water droogt op en de mens wordt roekeloos of raakt verslaafd.

Nieren en de blaas zijn de organen die bij dit element horen, evenals debotten. Als het element water in balans is,geeft dat vitaliteit.

In de rust en stilte van de winter groeit wijsheid. Vanuit innerlijke diepte komen verlangens omhoog om jezelf in al je schoonheid te manifesteren. Soms zijn er in de winter warme dagen. In je rijpt waaraan jij je energie wilt geven. Zo voed je jouw element hout.

Het element hout is verbonden met de lente. In deze periode keert het uiterlijk leven terug. Je ziet voor je hoe jij jouw toekomst vorm wilt geven. Om dit te kunnen realiseren baken jij duidelijk je grenzen af. Je maaktplannen, je organiseert en je gaat aan de slag. Zo nodig bezit je de flexibiliteit om je plannen bij te stellen zonder je toekomstvisie opzij te schuiven. Of gebruik je woede om je energie te mobiliseren, zodat je in actie komt.

Wanneer het element water je voedt met angsten, dan zie je een nieuwe toekomst niet voor je. Je maakt je onzichtbaar voor de wereld of je zet jezelf op de voorgrond, maar los van wie je wezenlijk bent. Dit kan niet anders dan resulteren in onmacht en wanhoop die zichtbaar worden in schuldgevoelens en machtelozewoede.

Bij dit element horen de organen lever en galblaas. De lever zorgt, dat:

• je bloed vrij door je lichaam stroomt
• je pezen en spieren de juiste tonus hebben
• en ze goed gecoördineerd samenwerken.

Je kunt zeggen de lever zorgt voor de lange termijnvisie. De galblaas ondersteunt alle organen om deze lange termijnvisie te vertalen in het moment.

Het element vuur is een verhaal apart. Aan dit element zijn vier organen gekoppeld, waarvan we twee in de Westerse geneeskunde kennen. Dat zijn het hart en de dunne darm. De twee onbekende zijn pericardium en drievoudige verwarmer. Grof gezegd beschermen deze laatste twee het hart.

Het hart wordt in de theorie van de Vijf elementen als de keizer gezien, die toeziet dat het land juist bestuurd wordt. Bij een gezond hout element, wanneer jij tot ontplooiing komt naar jouw aard en innerlijke goedheid is opgebloeid, kan het hart regelmatig en krachtig pulseren. Hierdoor werken je organen op de juiste wijze samen. Je gedachten zijn helder. Je bent vreugdevol. Innerlijke goedheid transformeert in mededogen.

De functie van de dunne darm is voedsel in je lichaam op te nemen. Dit is letterlijk, maar ook figuurlijk. Waar voed jij jezelf mee? Is het stilte en aandacht, wat een bron van gezondheid voor je is of zijn het bijvoorbeeld films vol geweld die diepe sporen van onrust in hart en geest achterlaten.

De pericardium meridiaan beschermt het hart tegen grote lichamelijke en emotionele spanningen. Pericardium betekent hartzakje. Het is het vlies dat om het hart heen ligt en het beschermt. Bij een goedwerkend element vuur, is deze meridiaan de meridiaan van verbinding met anderen, waardoor veel spanningen met een kwinkslag opgelost kunnen worden in plaats van uit te groeien tot een stresshaard.

De drievoudige verwarmer zorgt voor de interne communicatie. Hij reguleert de temperatuur van je bindweefsel. Het bindweefsel is daardoor precies vochtig genoeg om energie en informatie door je hele lichaam te kunnen verspreiden. Je hart weet dan hoe het in zijn keizerrijk is gesteld.

Het vuur is het element van verbinding met de wereld en de mensen zoals die zijn zonder die te willen veranderen.

Het element aarde is de nazomer, wanneer het fruit zwaar en rijp aan de bomen hangt. Aarde is de kanteling van yang, het naar buiten gericht zijnde, naar yin, de verstilling. De aarde ontvangt het fruit of het rijp of rot is. Wat op haar valt, zet ze om in humus, waardoor het volgende jaar het ontkiemde zaad kan groeien. Onbaatzuchtig houdt Moeder aarde balans tussen dood en leven. Ze geeft je stabiliteit.

In je lichaam verteren maag en milt/alvleesklier je eten. De maag scheidt dat wat bruikbaar is voor je lichaam van dat wat onbruikbaar is. De milt/alvleesklier zet dit om in energie en bloed. Hij transporteert dit naar elke cel van je lichaam.

De nazomer is de tijd van oogsten wat je gezaaid hebt. Wanneer het vuur de aarde met mededogen voedt, ben je in staat om in juist perspectief het positieve en het negatieve te zien van wat je hebt gedaan. Hierdoor leer je van het leven. Je integreert wat voor jou voedend is. Daarmee is weer een cyclus ten einde. Aarde voedt metaal met openstaan voor vernieuwing. Een volgende cyclus kan beginnen.

Wanneer het vuur je voedt met onrust en hout niet handelt als er gehandeld moet worden, dan ontbreekt aarde de kracht om je gedachten te ordenen, daar conclusies uit te trekken en in actie te komen. Het voelt als mist in je hoofd. Je voelt je zwaar en neigt tot inertie. Je ziet dit ook terug in je huis waar rommel en wanorde groeit. Je eet emoties weg.

Aarden is de remedie om dit te doorbreken. Aarden is je lichaam zacht laten worden vanaf je hoofd naar beneden, zodat Moeder aarde je kan dragen. Je gedachten verdwijnen. Moeder aarde geeft je de kracht om je op te richten en weer in actie te komen.

Het is belangrijk om een gevoel te krijgen bij elk element. Je gaat ze waarnemen in jouw leven, in de natuur, bij andere mensen. De volgende stap is dat je ziet hoe de elementen elkaar in balans houden. Deze balans kan gezondheid en harmonie bevorderen of juist net niet. Om deze balans in beeld te brengen rangschik je de elementen in de voedende of kosmologische cyclus.

Voedende cyclus

Je kunt kijken naar het feit dat het ene element het volgende voedt. Zo komt na de herfst de winter en na de winter de lente. Er is een vaste manier waarop processen zich voltrekken. Leven in overeenstemming. Hier tegen in gaan geeft stagnatie en ziekte. Deze manier van kijken heet de voedende cyclus en is gebaseerd op familieverhoudingen: de moeder voedt het kind en opa zorgt op natuurlijke wijze dat het kind bijgestuurd wordt waar nodig.

Kosmologische cyclus

Een heel ander manier van de elementen rangschikken is de kosmologische cyclus. Je plaatst dan de elementen in een kruis. Je krijgt dan een doe-as en een as van zijn. Het element aarde verbindt jouw spiritualiteit met je dagelijks leven.